فیستول که با نام فیستول مقعدی هم شناخته می شود یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی یا نشیمنگاه می باشد . به طور کلی فیستول به علت ارتباط و اتصال غیرطبیعی میان دو بافت یا ارگان بدن به وجود می آید .این ارتباط غیر طبیعی به شکل یک کانال یا مجرا به سطح پوست می رسد . در بیماری فیستول مقعدی این ارتباط غیرطبیعی میان بافت های ناحیه ی مقعد رخ می دهد .
فیستول چیست ؟
مقعد در انتهایی ترین قسمت دستگاه گوارش قرار دارد .وظیفه ی اصلی مقعد کنترل و دفع مدفوع است . در ناحیه ی مقعد دو دریچه ی عضلانی قرار دارد که دریچه های داخلی و خارجی مقعد نامیده می شود . دریچه ی داخلی مقعد از عضلات صاف و غیرارادی تشکیل شده است .جنس دریچه ی خارجی از عضلات ارادی و اسکلتی است.این ساز و کار در کنار یکدیگر عملکرد صحیح مقعد را برای دفع مدفوع امکان پذیر می سازند.
بین دو دریچه ی داخلی و خارجی غدد مقعدی قرار دارند که ترشحات خود را وارد کانال مقعد می کنند.در حالت عادی باید خروجی تمامی این غدد کاملا باز باشند ولی گاهی بر اثر عوامل متعددی خروجی این غدد مسدود می شود و عفونت و چرک به وجود می آید. این چرک و عفونت می تواند گسترش یابد و پشت سر خود یک مسیر باریک به وجود بیاورد و به سطح خارجی پوست راه پیدا کند.
فیستول مقعد بسته به محلی که در آن ایجاد شده است به انواع زیر دسته بندی می شود:
- فیستول اکسترا اسفنکتریک
- فیستول سوپر اسفنکتریک
- فیستول ترانس اسفنکتریک
- فیستول اینتر اسفنکتریک
- فیستول زیر مخاطی
علائم و نشانه های فیستول مقعدی
فیستول با علائم و نشانه های متفاوتی همراه است.بسته به اینکه بیماری در چه مرحله ای قرار دارد و چقدر پیشرفت کرده است در افراد مختلف با علائم و نشانه های متفاوتی همراه است.
علائم و نشانه های عمومی فیستول به شرح زیر است :
- وجود التهاب در اطراف مقعد که به علت عفونت و چرک ناشی از تخریب بافت های اطراف مقعد به وجود می آید .
- احساس درد شدید و نبض دار در اطراف مقعد که با تغییر حالت و نشستن بیشتر می شود .
- خروج ترشحات چرکی و خون آلود از اطراف ناحیه ی مقعد و از سوراخ فیستول
- خروج ترشحات بدبو که همان ترشحات ناشی از مدفوع است که از طریق فیستول به سطح پوست راه پیدا کرده است .
- ایجاد آبسه های مکرر در مقعد
- وجود تب که به علت عفونت و چرکی است که در محل فیستول ایجاد شده است . اگر میزان عفونت بالا باشد بدن درگیر ضعف ، بیحالی و خستگی می شود .
- بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز روده که در برخی موارد فیستول ممکن است رخ دهد .
- وجود سوراخ قابل رویت در ناحیه ی فیستول
این موارد از کلی ترین نشانه ها و علائم فیستول مقعد به شمار می روند . با مشاهده ی هر کدام از این علامت بهتر است که سریعا برای معاینه ی بیشتر به پزشک مراجعه کنید . علائم و نشانه های فیستول مقعدی با بسیاری از علائم سایر بیماری مقعدی و گوارشی مشابه است به همین دلیل بهتر است که برای تشخیص دقیق ترحتما به پزشک متخصص مراجعه کنید .
دلایل ایجاد فیستول مقعدی
فیستول می تواند در اثر بیماری های مزمن دیگری هم به وجود بیاید .
دلایل کلی ایجاد فیستول مقعدی به شرح زیر است:
- بیماری دیورتیکولیت که ناشی از عفونت کیسه های کوچک داخل روده هاست .
- بیماری کرون که ناشی از التهاب روده هاست .
- هیدرآدنیت چرکی که نوعی بیماری عفونی پوستی است .
- سل
- عوارض ناشی از عمل جراحی انجام شده در ناحیه ی مقعد
- بیماری های جنسی نظیر سیفلیس
- زایمان سخت
- ایدز
- سرطان رکتوم و کولون
- ایجاد زخم و تروما در اطراف ناحیه ی مقعد
- دیابت
- یبوست
- اسهال
- هموروئید
- بیماری التهابی لگن
- آپاندیسیت حاد
- گسسته شدن هماتوم مقعدی . هماتوم در اثر تجمع خون در خارج از رگها به وجود می آید .
- بیماری پروریتوس که اصلی ترین نشانه ی آن خارش شدید پوست است .
- عفونت لگن
- منبع
